شمارنده دستگاهی است که تعداد دفعات انجام یک رویداد یا فرآیند را ذخیره کرده و نمایش می دهد. به وسیله این دستگاه می توانید عملیات شمارش و کنترل تعداد محصولات را با دقت انجام دهید.
اصطلاح شمارنده (counter) از کلمه شمارش کردن یا حساب کردن (count) گرفته شده است. برای مردم راحت است که ده یا بیست جسم را به سادگی بشمارند، اما برای مقادیر بیشتر، شمارش کردن دشوار می شود. شمارنده ها وقتی به کار مردم می آیند که آن ها نیاز به شمارش دقیق داشته باشند.
شمارنده های دیجیتال معمولا دارای دو وضعیت مختلف کاری می باشند: در حالت اول (مد 1) دستگاه عددی را به عنوان نقطه شمارش نهایی دریافت می کند و پس از شروع عملیات شمارش به محض رسیدن شمارنده به این عدد رله خروجی دستگاه وصل می گردد، در حالت دوم دستگاه فقط به عنوان شمارنده عمل می نماید، در این حالت دستگاه خروجی ندارد. این دستگاه ،دستگاهی بسیار پر کاربرد در صنایع تولیدی می باشد.
به عنوان مثال، دستگاه هایی که در گوشه خیابان ها کار گذاشته می شوند تا پیاده روهایی که منتظر ایستاده اند را بشمارند، شمارنده به حساب می آیند. آن ها یک جایگزین مناسب برای نیروی انسانی هستند چرا که آن ها دقیق کار می کنند و تعداد را در حافظه خود ثبت می کنند حتی اگر عدد و تعداد بسیار بزرگ باشد.
کنسول های بازی به صورت خودکار و دقیق تعداد دفعاتی که شما در بازی پیروز می شوید را محاسبه می کنند، اگر این اتفاق نمی افتاد یک مشکل بزرگ برای صنعت سرگرمی به وجود می آمد. دستگاه های بازی بسکتبال در پارک ها و مراکز تفریحی تعداد توپ هایی که در یک بازه زمانی مشخص وارد سبد می شوند را می شمارند. مثال زیر استفاده از شمارنده ها را در یک سیستم اتوماتیک و مکانیزه نشان می دهد.
یک خط تولید پودینگ را تصور کنید. یک سنسور فتوالکتریکی محصولاتی که به پایین خط تولید می رسند را تشخیص می دهد. اگر شمارنده عدد 3 را نشان بدهد، به این معنی است که سیگنال سنسور فتوالکتریک را سه مرتبه دریافت می کند.